Сұрақ
Шапақтың жоғалмайтын елдерде тұратындарға кешкі намаз парыз ба?
Жауап
Мен айтамын, Алланың көмегімен: Намаз уақыты табылмаған адам: егер ол таңғы сәуле кешкі шапақтан бұрын көтерілетін елде тұрса, мысалы: Германия және басқа солтүстік еуропа елдері, онда жыл бойы сол елдерде қызыл шапақ жоғалмайды, ол таңғы сәулемен араласқанша қалады, ғалымдардың арасында кешкі намаздың парыз болуы керек пе, жоқ па деген пікірлер бар. Бірінші пікір: намаз парыз емес: оған төрт намаз парыз болады, бұл туралы бәқали фәтва берді, имам халуани оған оралды, марғинани оны қолдады, абу баркат насфи, мүла хасро, халаби мен шұрунблали оны қолдады, хаскафи таңдады. Олардың дәлелі: себептің, яғни уақыттың болмауы, сондықтан ол жуыну кезінде қолды шынтақтан кесілген жағдайда жуу міндетті емес сияқты, намаз да міндетті емес. Екінші пікір: намаз парыз: бірақ орындау уақыты болмағандықтан, оны өтеу ниетімен ниет етпейді, бұл туралы шейх Бұрхан ад-дин үлкен фәтва берді, ибн шұнна оны растады, кәмал ибн әл-хамам мен тамерташиді таңдады, бұл пікірді маржанидің тәуелсіз хатында: "Кешкі намаздың парыздығы туралы шындықтың көзқарасы, егер шапақ жоғалмаса" деп атады. Олардың дәлелі: бірінші: бес намаздың парыз екендігі туралы келісім, бұл барлық елдерге қатысты, ел мен ел арасында бөлмей, бұл туралы Пайғамбарымыз (с.а.с.) былай деді: "Бес нәрсені Алла құлдарына жазды"; Әбу Дәудтың Сунанында 1: 115, Ибн Мәжидің Сунанында 1: 449, Муа'tта 1: 123, Насайи Сунанында 1: 142. Екінші: Пайғамбарымыз (с.а.с.) дажжал туралы айтты, біз: "Жерде қанша уақыт боласың?" дедік. Ол: "Қырық күн: бір күні жылдай, бір күні айдай, бір күні жұмадай, ал қалған күндері сіздердің күндеріңіздей" деді. Біз: "Я, Алланың Елшісі, сол жылдай күнде бізге бір күннің намазы жеткілікті ме?" дедік. Ол: "Оны бағалаңдар" деді, Мұслімнің Сахихында 4: 510, Термизидің Сунанында 4: 2250, Ахмадтың Муснәдінде 4: 184, Мустадракта 4: 537, ол көлеңкенің үштен біріне немесе екі есе өсуіне үш жүзден астам аср намазын парыз етті, соған қарап, біз: "Негізінде, жалпы бес намаз парыз, бірақ оларды уақытында орындау керек, ал уақыт өткеннен кейін парызды жоймайды" деп түсінеміз. Имам Ләкнәуи Нәф' әл-муфти мен сұраушының 193-бетінде: "Нәтижесінде, олар екі дұрыс пікір" деді. Бірақ біз намазды парыз ететін пікірді қабылдаймыз; сақтық үшін, намазды парыз етпейтіндердің пікірін қабылдағандарға қарсы шықпаймыз. Қараңыз: Кензі Дәқиқат 19-бет, Дурр әл-Хукам 1: 52, Мултақа әл-Әбхар 56-бет, Ғиния әл-Мустамли 231-232-беттер, Марақи әл-Фалах 205-бет, Дур әл-Мухтар 1: 363-366, Нәф' әл-муфти 188-бет, Дур әл-Мухтар мен Уард әл-Мухтар 1: 363, Тәбийин 1: 81, Әшрафия қорлары Ханафи алғаздарында 37-бет, Фатх әл-Қадир 1: 197-198, Тануир әл-Абсар 1: 242, Алла жақсырақ біледі.